Ruter legg ned servicetilbod: – Dette er diskriminering og vi blir utestengde frå å reise
Halvor sit i rullestol, Bente er slagramma og Unni er blind. Alle er kritiske til at Ruter legg ned dei to siste informasjonsskrankane og meiner det må vere mogleg å få hjelp av eit menneske.
Det offentleg eigde selskapet Ruter er ansvarleg for kollektivtransporten i og rundt Oslo. For nokre år sidan blei dei to siste servicepunkta spart frå nedlegging. No blir desse stengt i 2026. Det får fleire funksjonshemma til å reagere:
– Nedlegginga er diskriminerande, det blir vanskelegare for oss å reise og vi blir utestengde, seier Bente Endresen som er leiar av LHL Hjerneslag og afasi i Oslo og Akershus.
Ønsker å bli møtt av menneske
Endresen fekk hjerneslag, hamna i koma i ein månad og måtte lære seg både å gå og snakke igjen. Ho har problem med balanse, orientering og brukte fleire år på å kunne bruke telefon og appar:
– Det er veldig mange som lever i eit digitalt utanforskap, som ikkje klarer seg sjølv utan å få assistanse. Dei som treng hjelp til å kjøpe billett på anten app eller ein fysisk billett. Då er det forferdeleg leitt at det ikkje finst ein einaste stad du kan vende deg og få hjelp og snakke med eit menneske. Ikkje ein chatbot, men eit menneske du kan snakke med andlet til andlet, seier Endresen. Fagbladet har tidlegare sett søkelys på at mange eldre og turistar brukar servicepunkta ved Majorstuen og Nationaltheatret.
– Uvurderleg å kunne spør nokon
Unni Fauskrud er styremedlem i Norges blindeforbund Oslo og har vore synshemma heile livet. Ho er kritisk til at Ruter legg ned kontora på T-banen der ein kan få hjelp til vegen eller kjøpt ein billett:
– No mistar vi den personlege servicen også. Noko mi gruppe er ganske avhengig av. Det kan vere hjelp til å kjøpe billett eller få beskrive reiseruta. Det gjeld vi som bur i Oslo, men også personar som reiser til byen og kanskje ikkje kjenner vegen. Det er uvurderleg å ha nokon å spørje, seier den pensjonerte sosionomen som blei blind då ho var tolv år gamal. Ho legg til:
– Det er ein trend at der det har vore ein resepsjon før, er det ikkje det lenger, seier Fauskrud som også er leiar av Tilgjengelighetsutvalget i Blindeforbundet Oslo.
Opplever å bli fråkøyrd
Halvor Gaustadnes har cerebral parese og sit i rullestol. Fagforbundet-medlemmen seier han har kontakta servicepunkta fleire gonger for å spørje om vegen:
– Eg har dårleg retningsans grunna tilstanden min. Eg spør ofte om hjelp til å beskrive reiserutene. Og kva bane eg må ta for å kome dit eg skal og kva spor eg skal stå på. For meg så har den assistansen og det servicepunktet er av veldig stor betydning. For at eg skal kunne nyttiggjere meg og bruke kollektivtrafikken og reise åleine, seier Gaustadnes og legg til:
– Når eg har reist med buss, tog eller bane har eg opplevd å bli fråkøyrd. Då er det viktig for meg å finne fram til ei betjening som eg kan vende meg til. No misser eg den moglegheita. Eg er veldig skuffa, og dette er endeleg opp til byrådet.
– Skinn-prosess
Fauskrud representerer Funksjonshemmedes fellesorganisasjon i Rådet for personer med funskjonsnedsettelser i Oslo kommune. Ho fortel at dei blei innkalla til eit hastemøte etter at Ruter vedtok å legge ned servicepunkta. Endresen i LHL Hjerneslag og afasi i Oslo og Akershus er kritisk:
– Det var ein skinnprosess der vi ikkje fekk sagt vårt før etter at vedtaket var fatta og det var for seint.
Tilsette fryktar dei blir arbeidsledige
Wasim Ahmed er tillitsvald for Fagforbundet og jobbar bak skranken ved servicepunktet på Nationaltheatret stasjon. Han er ein av 14 som må finne seg noko nytt å gjere:
– Det blir jobba med kartlegging av CV og kompetanse for å sjå om det er råd å finne jobbar som T-baneførarar eller billettkontrollørar. Då er ein avhengig av at det er ledige stillingar og at folk består testar og helsesjekk. Det er fleire som er uroa over at dei kan bli overtalige, sagt opp og arbeidsledige, seier Ahmed.
– Idiotisk
– Ruter viser til at dei fleste som går til servicepunkta kjem for å kjøpe billett. Og at billettar kan kjøpast på app eller hos Narvesen. Kva seier du til det?
– Det er jo heilt idiotisk. Det er jo éin ting at dei tenker billett, men dei ser jo ikkje det med service. Vi har veldig mange frå eldre, barn, turistar til funksjonshemma som kjem for å få hjelp. Vi hjelper også til når det oppstår evakueringar eller avvikssituasjonar. Vi er mykje meir enn ein salsstad, seier Wasim.
Nei hos Narvesen
Då Fagbladet gjekk innom Narvesen ved Nationaltheatret for å kjøpe billett, var svaret frå ei kvinne bak kassa:
– Vi har ikkje fleire billettar igjen. Du må gå til servicepunktet for å kjøpe billett.
Både Gaustadnes og Endresen seier at også dei opplever at det er vanskeleg eller umogleg å kjøpe billettar hos Narvesen.
Ruter vil spare 16 millionar kroner i året
Øystein Dahl Johansen jobbar kommunikasjonsrådgjevar og pressevakt i Ruter. Han svarar at bakgrunnen for nedlegginga av servicepunkta er innsparing og at dei fleste brukar app:
– Kundebehov og kundeåtferd har endra seg betydeleg sidan servicepunkta blei oppretta i 2011. Digitaliseringa har ført til at dei fleste kundane no ønskjer å løyse problem sjølve digitalt, og 95 prosent av billettkjøpa skjer via appen. Dei øvrige behova blir dekte godt gjennom kundesenteret Ruter S. Nedlegginga er òg ein del av eit effektiviseringsprogram for å spare 500 millionar kroner årleg frå 2027, der nedlegginga av servicepunkta gir ei innsparing på 16 millionar kroner årleg.
Viser til kontor på Oslo S
Pressevakt Johansen viser til at dei ikkje stenger Ruter S sit kontor ved Jernbanetorget.
– Alle dei tre seier at dei gruppene dei representerer får det vanskelegare med å reise åleine med nedlegginga. Kva seier Ruter til det?
– Ruter anerkjenner at enkelte har særskilte behov, og difor blir Ruter S på Jernbanetorget vidareført og tilrettelagd for personleg service. Dei har også tett dialog med brukarorganisasjonar for å få innspel om ulemper og tiltak for å redusere desse. Ruter meiner at det samla tilbodet, inkludert digitale løysingar, forhandlarar og kundesenter, vil dekkje dei fleste behov.
Meiner alle vil få god hjelp
Johansen i Ruter svarar dette på utsegna frå Endresen i LHL om at nedlegginga er utestengjande og diskriminerande:
– For oss i Ruter er det viktig at kollektivtransporten skal vere tilgjengeleg for alle. Kundesenteret Ruter S på Jernbanetorget ivaretek alle behov for informasjon og billettkjøp, spesielt tilrettelagt for personar med ulike funksjonsnedsettingar. Kundesenteret har ope kvar dag gjennom året, og er universelt forma. I tillegg er vi tilgjengeleg på telefon og i digitale kanalar for å hjelpe med stort og smått kvar dag heile året. Vi tek tilbakemeldingane her på alvor, men meiner vi skal klare å dekkje behova til alle reisande gjennom resten av kundeflatene våre.
Seier dei funksjonshemma har blitt lytta til
Johansen i Ruter er ikkje einig med Endresen som meiner nedlegginga har hatt ein skinnprosess ovanfor dei med funksjonsnedsetting:
– Det meiner vi ikkje er korrekt. Vi har løpande kontakt med brukergruppar om stort og smått, og har god dialog om tilbodet og korleis vi kan forbetre det. Når denne avgjerda blei offentlig kjent, kalla vi inn til eit møte for å fortsette dialogen, få innspel og trygge dei på at deira innspel er lytta til.
Lovar ekstra oppfølging av Narvesen
– Fleire funksjonshemma fortel at dei slit med å kjøpe billettar på Narvesen. Då eg spurte om å kjøpe billett på Narvesen blei eg vist til servicepunktet (som snart skal leggast ned red.anm). Kva seier Ruter til dette?
– Vi har ekstra oppfølging med forhandlarnettverket for å sikre at dei har det som skal til for å selje billettar, svarar Johansen i Ruter.
– Tillitsvalde Wasim Ahmed som jobbar ved eit av servicepunkta, seier at dei gjer mykje meir enn å selje billettar. Og at dei hjelper alt frå turistar, eldre til handikappa. Kva seier Ruter til det?
– Vår avtale med Sporveien har handla om billettsal frå servicepunkta og det er den avtalen som no er sagt opp, svarar Johansen i Ruter.
Dei to siste servicepunkta der det er råd å få personleg service ved T-banestasjonane i Oslo blir lagt ned 01.01.2026. Da blir den einaste staden du kan få personleg service, kundesenteret på Jernbanetorget.
